اهمیت کتاب و کتابخوانی
اهمیت کتاب و کتابخوانی دررشد جوامع موضوع کتاب و کتابت در رشد حیات اجتماعی تأثیر بسزایی دارد. روح یک جامعه در پرتو این مهم بارور می شود و به همین دلیل میراث فرهنگی و تمدن اسلامی همیشه مملو از کتابهای بزرگانی است که افتخار جامعه بشری بوده و همه همت اولیای دین اسلام بر این بوده است که بندگان خدا را به سوی روشنایی کتاب رهنمون شوند. چنانکه کلام الهی با توجه به قلم آغاز شده: (علم بالقلم) و در جایی دیگر می فرماید: (ن و القلم و ما یسطرون( کتاب از دیرباز، حافظ و احیا کننده تفکر و اندیشه های والا و منبع عظیمی بوده است که طالبان علم، اندیشه و حقیقت را سیراب نموده، ارزیابی شرایط و امکانات موجود فرهنگی مبین این نکته است که امروزه کتاب می تواند به عنوان یک وسیله مطمئن و کار آمد در بهینه سازی فضای فرهنگی جامعه مورد استفاده قرار گیرد. تجربه جهانی نشان می دهد که رشد و توسعه تمدنها، ریشه در رشد فکری و فرهنگی هر جامعه دارد و بدون رشد فرهنگ کتابخوانی در جوامع، نمی توان به رشد هیچ تمدنی دل خوش کرد. باید تأکید کرد که علیرغم رشد رسانه های گوناگون جمعی تاکنون هیچ رسانه ای نتوانسته است نقشی را که کتاب در رشد تمدنها داشته است، ایفا نماید. نقش کتابخانه در انتقال علوم به افراد، بسیار سازنده است. از این رو، کتابخانه را میتوان به عنوان کانون همایش صاحب نظران و موزه پرطراوت اندیشمندان درنظر گرفت. این نهاد کانونی، میتواند بالندگی و شکوفایی استعدادهای دانشآموزان و دانشجویان را به ارمغان آورده و در فرجام، به تولید اندیشه، دانش و رشد فرهنگ مطالعاتی جامعه منجر شود. در واقع، کسی که در کتابخانه قدم مینهد، به گلگشت دلانگیز در مجمع دانشمندان و دانایان قدم نهاده است. خوشبختانه برخورداری فرهنگ ارزشمند ما از ریشههای قوی و متقن، نگرشها و پویشهای فرهنگی ما را قدرت و استحکام فزایندهای میبخشد؛ زیرا ما با فرهنگی رشد کردهایم که تمامی جلوههای افتخارآفرینَش، نمودهای راستین فرهنگیاند. نخستین جلوۀ باشکوه چنین ارزشی را میتوان در ابتدای برنامههای پیامبر عظیمالشأن اسلام یافت، که رسالتش را با فرمانِ «خواندن» از سوی خداوند آغاز میکند و پی میگیرد. در همین فرهنگ مقدس است که خداوند یگانه، به قلم و حرمت آن سوگند یاد میکند و معجزۀ جاودانۀ آخرین سفیر الهی را یک کتاب آسمانی تشکیل میدهد. به گفته اکثر 1 وقتی جهل و بیخبری، جامعهای را از پای درآورد، یا شبههها ذهن جوانان را فلج کند، بدون شک یکی از مهمترین کارهایی که میتواند آفت جهل را بزداید، مطالعه است و آنچه میتواند شبهههای ذهنی را دفع کند و ایمان و اطمینان را به قلبها باز آورد، کتابخوانی است. گرفتاران در چنبره پرسشها و محاصره شدگان در میان انبوه شبههها، میتوانند برای استمداد فکری به کتابخانه مراجعه کنند و از آنجا نیرو گیرند و به جنگ شبههها بروند و پاسخی در برابر القائات و شبههافکنیهای دیگران بیابند. جایگاه کتاب و کتابت در آموزه های دینی دانش اندوزی و کتاب خوانی در اسلام، از جایگاه والا و شأن عالی برخوردار است. روایتهای گوناگونی از پیامبر خدا و ائمه معصومین علیهمالسلام ، موجود است که پیروان دین مبین اسلام را به دانش ورزی و کتاب خوانی توصیه و سفارش فرمودهاند. پیشوایان دینی ما هم مسلمانان را به حفظ و نگهداری کتابها توصیه فرموده و از این رهگذر، اهمیت فرهنگ مکتوب را به مردم یادآور شدهاند. از جمله در حدیثی میخوانیم که امام حسن مجتبی علیهالسلام فرزندان و برادرزادگان خود را جمع کرد و درباره حفظ دانش و نوشتن آن، چنین سفارش فرمود: «شما کوچکترهای قوم هستید و به زودی بزرگان قوم خواهید شد. پس دانش بیاموزید. هر کس از شما نتواند علم را حفظ کند و به خاطر بسپارد، آن را بنویسد و در خانهاش قرار دهد». کتاب، کانون پر طراوت و شاداب اندیشمندان و اهالی معرفت است. همانگونه که در باغ و بوستان، خاطر آدمی شاد و پر نشاط میشود، سفر به بوستان کتاب و مطالعه ژرف آن نیز مشام جان را شاداب و خرم میسازد. آدمی وقتی به مطالعه میپردازد، احساس نشاط میکند و روحش بالنده میشود؛ لذا میتوان گفت که هیچ میراثی، سودمندتر و باارزشتر از کتاب نیست؛ زیرا کتاب، مایه آرامش روحی انسان است و به او حکمتهای جان پرور میآموزد و ایمان و اطمینان را به قلب وی هدیه میکند. بر همین مبناست که در احادیث اسلامی، از کتاب، به عنوان بوستان دانشمندان یاد شده و همدم و سخن گویی شایسته به شمار آمده است. از جمله، امام علی علیهالسلام در این باره چنین فرمود: «کتاب، بستانهای عالمان و دانشمندان است.» حال که اینگونه است، بیایید هر روز کتابی بگشاییم و ارزشهای لحظههای انس با این همدم و رفیق صمیمی را به نیکی درک کنیم. کتاب، معلمی ساده و صمیمی و همواره در دسترس است که بی ادعا و بی تکلف، آنچه دارد، در اختیار ما میگذارد. مطالعه، چنانچه با قصد خالص صورت پذیرد، عبادتی بزرگ به شمار میآید. انس با کتاب، در حقیقت، حضور در پیشگاه اندیشمندان و فرزانگان زمانهای گوناگون است. صفحات کتاب، معابد اهل علم و محرابهای پاک دانشجویی و دانش آموزی است. هرکس با کتاب و مطالعه بیگانه است، غریب و بی مونس است. کتاب، میتواند در راه شکوفایی و بالندگی افراد و جوامع، نقش بنیادین ایفا کند و به مطالعه کننده، در شناخت سره از ناسره، کمک رساند. به خاطر همین نقش سازنده کتاب در امور فردی و اجتماعی است که حضرت امام صادق علیهالسلام میفرماید: «کتابهایتان را خوب نگهدارید که در آینده به آنها نیاز خواهید داشت.» |
- ۹۴/۰۴/۲۱